Doradztwo zawodowe to pomoc polegająca na udzieleniu indywidualnej porady zawodowej na kolejnych etapach dokonywania wyboru typu szkoły, kierunku kształcenia zatrudnienia, przekwalifikowywania się.
Porada taka wymaga interakcji zachodzącej między radzącym się uczniem a udzielającym porady – doradcą zawodowym. Podstawą porady są informacje na temat:
- osoby, której udziela się pomocy (jej zainteresowań, zdolności, cech charakteru, temperamentu, stanu zdrowia itp.). Informacje te uzyskuje się na podstawie m.in.: badań testowych, wyników badań lekarskich, rozmowy itp.; możliwości kształcenia, treści pracy w zawodzie oraz wymagań stawianych kandydatom do zawodu, a także możliwości zatrudnienia, przekwalifikowania itp.
Istotnym elementem porady jest przekazywanie tych informacji w odpowiedni sposób – tak, aby zainteresowana osoba ich nie odrzuciła.
Doradca zawodowy to osoba udzielająca pomocy – w formie grupowych i indywidualnych porad zawodowych – młodzieży i osobom dorosłym w wyborze zawodu, kierunku kształcenia i szkolenia. Uwzględnia przy tym ich możliwości psychofizyczne i sytuację życiową, a także potrzeby rynku pracy oraz możliwości systemu edukacyjnego, współpracuje z rodzicami i nauczycielami w procesie orientacji zawodowej uczniów. Doradca zawodowy wykorzystuje w tym celu wiedzę o zawodach, znajomość psychologicznych i pedagogicznych technik, diagnozę rynku pracy oraz techniczne środki przekazywania informacji zawodowej.
Do zadań doradców zawodowych należy w szczególności:
- systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej;
- gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych oraz zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia;
- wskazywanie uczniom, rodzicom i nauczycielom dodatkowych źródeł informacji (na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym, europejskim i światowym) dotyczących:
a) rynku pracy,
b) trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia,
c) wykorzystania posiadanych uzdolnień i talentów przy wykonywaniu przyszłych zadań zawodowych,
d) instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu codziennym i zawodowym,
e) alternatywnych możliwości kształcenia dla uczniów z problemami emocjonalnymi i dla uczniów niedostosowanych społecznie,
- udzielanie indywidualnych porad uczniom ;
- prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej;
- wspieranie w działaniach doradczych rodziców i nauczycieli poprzez organizowanie spotkań szkoleniowo-informacyjnych, udostępnianie informacji i materiałów do pracy z uczniami;