Definicja:
Zespół nadruchliwości psychoruchowej jest zaburzeniem psychicznym okresu dzieciństwa, prowadzącym do istotnego upośledzenia funkcjonowania oraz zwiększającym ryzyko wystąpienia innych zaburzeń psychicznych, takich jak zaburzenia zachowania i nadużywanie substancji psychoaktywnych.
W polskim piśmiennictwie medycznym, na określenie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej u dzieci, używa się obecnie dwu nazw: amerykańskiej – Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi, oraz europejskiej – Hyperkinetic Disorder, czyli zespół hiperkinetyczny lub zaburzenia hiperkinetyczne.
Charakterystyka dziecka nadpobudliwego:
BRAK KONCENTRACJI:
- słucha nieuważnie,
- nie jest w stanie skupić się na szczegółach,
- łatwo się rozprasza pod wpływem zewnętrznych zdarzeń,
- nie pamięta, co miało zrobić,
- jest mało spostrzegawcze,
- często buja w obłokach,
- w środku zdania zapomina, o czym mówiło.
IMPULSYWNOŚĆ:
- wyrywa się z odpowiedzią zanim zostanie zadane pytanie,
- często przerywa innym,
- podejmuje pochopne decyzje,
- wydaje się agresywne, bo nie potrafi powstrzymywać się od natychmiastowego zaspokajania potrzeb,
- łatwo, bez zastanowienia, akceptuje cudze pomysły.
NADMIERNA RUCHLIWOŚĆ:
- nie jest w stanie usiedzieć na miejscu,
- ma często nerwowe ruchy rąk albo nóg,
- nie umie spokojnie bawić się ani odpoczywać,
- często jest nadmiernie gadatliwe, hałaśliwe,
- często robi rzeczy bardzo ryzykowne, nie umiejąc przewidzieć konsekwencji,
- ma kłopoty z wieczornym zaśnięciem.
KŁOPOTY W RELACJACH Z DZIEĆMI:
- ma zazwyczaj nie najlepszą pozycję w grupie, jest samotne,
- nie umie przegrywać,
- musi koncentrować na sobie uwagę,
- jest zazwyczaj niepewne i nieśmiałe, ma złe zdanie na własny temat,
- nie umie czekać na swoją kolej.
Rozpoznanie:
Rozpoznanie ADHD jest trudne, ponieważ prawie całkowicie opiera się na obserwacji dziecka. Diagnostyka w kierunku ADHD powinna obejmować:
- informacje zebrane od rodziców na temat rozwoju dziecka i obecnego jego zachowania,
- informacje uzyskane od nauczyciela na temat zachowania dziecka w szkole lub w przedszkolu,
- badanie pediatryczne,
- badanie neurologiczne i EEG,
- obserwację zachowania dziecka,
- rozmowę z dzieckiem,
- ocenę nasilenia problemu nadpobudliwości psychoruchowej i zaburzeń koncentracji uwagi oraz zachowań problemowych przy pomocy skali kwestionariuszy diagnostycznych,
- ocenę aktywności ruchowej dziecka,
- badanie psychologiczne,
- ocenę ilorazu inteligencji.
Typowe zachowania dzieci z ADHD:
- stale wierci się na krześle
- macha rękami i nogami
- raczej biega niż chodzi
- ma kłopoty z pójściem spać
- ma kłopoty z zaśnięciem
- ma koszmary lub lęki nocne
- jest bardzo gadatliwe
- łatwo i często denerwuje się
- biega po całym domu
- psoci w szkole lub w domu
- dokucza innym dzieciom
- nieumyślnie psuje różne rzeczy
- ulega częstym urazom i wypadkom
- na krótko się koncentruje
- łatwo się rozprasza
- źle zapamiętuje szczegóły
- jest mniej poważane od rówieśników
- często gubi lub zapomina rzeczy
- nie znosi zmian
- wtrąca się do rozmowy dorosłych
- nie czeka na swoją kolej
- trudno przewidzieć, co zrobi
- łatwo się zniechęca
- łatwo się denerwuje
- chce natychmiastowej pochwały
- wydaje się, że nie słucha
- nie kończy czynności
- ma kłopoty z przestrzeganiem zasad
- wszystko je rozprasza
- jest nadwrażliwe na dźwięki
- wszystkiego musi dotknąć
- bywa agresywne
- łatwo się potyka
- wpada na różne przedmioty
- nie potrafi się skupić na jednym
- śni na jawie
- nie przepisuje dokładnie z tablicy
- ma kłopoty z planowaniem
- nie kończy rozpoczętych zadań
- nie przewiduje niebezpieczeństw
- stara się przewodzić w grupie
- ma wieczny bałagan wokół siebie.